دادائیزم
ایرمینجی عصرین ایلک ایرمیبئشایلینده «تریستان تزارا» آدلی جاوانین چئورهسینده توپلانان بیر قروپ شاعیر؛ "دادا" سؤزجویونو، قورماق ایستهدیکلری آخیما آد اولاراق سئچمیش و داداییزمی قورموشلار. فرانسیزجا بیر سؤز اولان دادا، اوشاقلارین مینهرک اوینادیقلاری «آغاج پارچاسی، تاختا آت» معناسینی وئرر. نیظامسیز سؤز و تصویرلرین ایستیفاده ائدیلدییی بو آخیم، بیرینجی دونیا ساواشیندان گتیردییی داغیدیجی موحیطده دوش قیریقلیغینا اوغرایان آیدین و هونرمندلرین بیر باشقالدیریسی اولاراق دوغولموشدور. بیر باشقا دئییشله ایکی دونیا ساواشی آراسیندا وارلیق گؤسترهن و جمعیتی کئیلیکدن قورتارماسینی گؤستهرن بیر حرکتدیر.
• عقلین هئچ بیر دهیَرینین اولمادیغی دئییلمیش، هئچ بیر شئیین دوغرولوغونا و وارلیغینا اینانیلمامیش، هر شئیه شوبههیله باخیلمیشدیر.
• دیل و ائستئتیک قایدالاری بیر طرفه بوراخیلاراق نیظامسیزلیق قانونو منیمسهنمیشدیر.
• سؤزلری تصادفی ایستیفاده ائتمک حالتینده عبارت اولان شعرلره دئییلیر.
• نمایندهلری: تریستان تزارا، آندره برتون، لویی آراگون
اگزیستانسیالیزم ( وار اولوشچولوق)
اگزیستانسیالیزم، کؤکو ایلکچاغ یونان فلسفهسینه قدر اوزانان بیر فلسفه سیستمیدیر. ایکینجی دونیا دؤیوشونون سون ایللرینده موستقیل بیر فلسفه اولاراق اورتایا چیخمیشدیر. فلسفه و ادبیات ساحهسینده ان اؤنملی نمایندهسی و قوروجوسو ژان پل سارتردیر. بو آخیما گؤره، اینسان «اؤز» اؤزونو اؤزو سئچر. بو گؤروش بئله یئکونلاشدیریلا بیلر: «وار» اولما «اؤز»دن اول گلیر؛ یعنی، اینسان اول دونیایا گلیر، وار اولار، اوندان سونرا اولماق ایستهدییی کیمی اولار.
اگزیستانسیالیزمین بو آنلاییشی، نیچهنین، «هر اینسان، تاریخده برابری بیر داها تکرارلانمایاجاق بیریجیک معجزهدیر.» سؤزونده، کؤکلو ایفادهسینی تاپار.
• وار اولماغی هر شئیدن اول گؤرهنلردیر. بو آخیما وار اولوشچولوق دا دئییلیر.
• اینسان اؤز دَیرلرینی اؤز میدانا گتیره بیلهجهیینی بیلمهلیدیر.
• اینسان تامامیله آزاد اولمالیدیر.
• نمایندهلری: ژان پل سارتر، آلبر کامو، آندرئ ژی، ساموئل بکت، فرانتس کافکا
فوتوریزم (گلهجکچیلیک)
ایرمینجی یوز ایللیکده اورتایا چیخمیش، ماشینی و سورعتی ادبیاتا داشیان ادبیات آخیمیدیر. بیرینجی دونیا ساواشی باشلامادان اورتایا چیخان بو آخیم، «کئچمیشدن قوپماسینی، یئنیلیک و دَییشیکلیه یؤنهلیشی» قانون الده ائتمیشدیر.
• گلهجهیی ماشینلاشدیران هونردیر.
ایرمینجی یوز ایللییین باشیندا مارینئتتی طرفیندن قورولموشدور.
• کئچمیشین هونر دهیرلرینی بوراخمالی و یئنی آنلاتیم فورمالاری تاپمالی.
• ماشینلاشما ایشلری قوتساللیغی مودافیعه اولونمالیدیر.
• نمایندهلری: مارینئتی و مایاکووسکی
*تورک ادبیاتیندا ایسه: ناظیم حیکمت
کوبیزم
ایرمینجی عصرین باشیندا امپرسیونیزمه رئاکسیا اولاراق اورتایا چیخمیش و داها چوخ، شکیلده اؤزونو گؤسترمیشدیر. یازی ساحهسینده، خصوصیله شاعیرلر، رسسام پیکاسونون دا تاثیریله بیر آنلاییش گلیشدیرمیشدیر. بونا گؤره شاعیرلر، ائشیک دونیانی ایزلهییب اولوب قورتارانلاری «یاخجی» تعیین ائتمک مجبوریتیندهدیر. اونلارا گؤره دونیاداکی کیچیک اولایلار و معنالاری توتماق لازیمدیر "دئییلمهمیش اولانی"، "گؤرولمهمیش اولانی" گون ایشیغینا چیخارماق، عقلین دئییل دوش گوجونون ائدهجهیی ایشدیر.
• وارلیغین، ائشیک گؤرونوشویله بیرلیکده ایچ دونیاسینین تصویرلنمهسی مقصد قویولموشدور.
• هونرمندلر، آنلاتیمی جانلی ائتمک اوچون، اثرلرینده دویغولارلا حادیثهلری قاریشدیراراق عکس ائتدیرمیشلر.
• دونیا ادبیاتیندا نمایندهلری: گیوم آپولینر، ماکس ژاکوب، ژان کوکتو، بلیز سندرارز
+0 بهین