لطفا چند لحضه صبر کنید
این انجمن در ستاد ساماندهی پایگاه های اینترنتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است...

(بو مقاله ایلک دؤنه «غروب درگیسینین 14-جو شوماره‌سینده چاپ اولوبدور.)

کامیل قهرمان‌اوغلونون «آه سنین حؤکومت گؤزلرین» آدلی شعر توپلوسونون آراشدیرماسی

یازان:ایلقار موذن‌زاده

گیریش:
هر ژانرین اؤزونه مخصوص روایت طرزی وار. روایت طرزینی ساده بیر تعریفده، «سؤزو نجور دئمک» کیمی قید ائده بیله‌ریک. طبیعی کی شعرین اساس خصوصیت‌‎لریندن بیری، اوخوجو اوچون ماراقلی و چکیجی اولماق‌دیر. شعرده دئییلن سؤز، روایتده کلمه‌لری نئجه سطیرلره دوزمکدن یارانیر و شعرین چکیجی اولماسیندا تاثیرلی فاکتورلارین بیریندن ساییلیر. بئله بیر دورومدا اوخوجو اؤزونو بیر موقعیتده حیس ائدیر کی، سانکی تزه و ماراقلی بیر سؤز ائشیده‌جک. بو «نجور دئمک» و سؤزو نه مئتودلا روایت ائتمک، شعرین اساس ابزاری اولان دیلین اؤنملی خصوصیتلریندندیر. هر بیر اولای، پدیده‌(فئنومئن) و بیر کلامدا اُبژه‌نی(اطراف دونیانی) روایت ائدن شاعیرین، هانسی کلمه‌لری شعرین جانیندا نئجه اوتورتماسی، بلکه جراحلیق کیمی حساس بیر ایشدیر. او قدر حساس کی شعری اوخویانی یاری یولدا قاچیردادا بیلر، سونونا کیمی اوخوماغا ساخلایادا بیلر. روایت فورمو زامان سوره‌سینده تیکرارا دوشدوکجه، اولا بیلر کی ائشیدن اوچون داها ماراقلی اولماسین. شعرده[اؤرنک اوچون] قارانلیق کلمه‌سی ظولم و پیسلیک، ایشیق کلمه‌سی آزادلیق و حایات مفهوملاری‌نین ایکینجی معنالاری کیمی اولوب، زامان زامان تیکرار اولدوقدا، داها ائشیدن و اوخویان اوچون هئچ بیر یئنی‌لییی اولمادان، یوروجودا اولا بیلر. بورداندیرکی نورموسیندیرماق(هنجارشکنی) اورتایا گلیر. ژانرلار و ادبی مکتب‌لرین یارانیش فلسفه‌سی‌نین اساس عیللت‌لریندن بیری‌ده بودور. دئمک دونیا، اشیا، دوشونولن پدیده‌لر و بیر کلمه‌ده اطرافیمیزداکی اُبژه، شاعیر(سوژه) طرفیندن روایت اولور؛ بو روایتی دوشونوب، کشف ائدن شاعیر، ماجرا و اولایلاری یئنی بیر روایت طرزی‌له دئمه‌لی اولور و همن بو مساله تیکراردان قیریلماغا سبب اولور. بورداندیرکی شاعیر نورموسیندیرماق و Deconstruct (ساختارشکنی) کیمی مساله‌لره ال ووردوقدا، تزه سبک‌لر، ادبی مکتب‌لر و ایسم‌لر یارادیر. همن ایش کی «کامیل قهرمان اوغلو» شعری‌نین یارانیشیندا بو ایشی گؤرمه‌یه چالیشیب. دئمک، بیر جومله‌ده تیکراردان قیریلماق ایسته‌یینی، آرخا پیلاندا توتدوغو آماج کیمی، شعرلرین یازیلماسیندا ایره‌لی سوروب. سؤزو یئنی بیر فورمدا دئمه‌یه چالیشیب، بو ایشی یئرینه یئتیرمکده، دیل و روایت فورمونو ابزار کیمی ایشه توتوب و خیال دونیاسینی فرقلی مصالح و ماتئریال‌لارلا قورماغا ال قویوب.

بیرینجی شعرده محتوا و قورولوش
 شعرده بیر سیرا کلمه‌لر و آدلار هانسیسا مفهوملاری یئتیرمک اوچون، ایپ اوجو کیمی گلیب. بو شعرده بئش دیوارلی بیر ائو گؤروروک. بو ائوین بئش دیواری‌نین بیرینده خورما بیتیر. نیه خورما آغاجی یازیلیر و  چینار، قلمه یا سؤیود آغاجی یازیلماییر؟ نخل یا همن خورما آغاجی‌نین مقاومت، استقامت و دایانیش سیمگه‌سی اولدوغونو بیلدیییمیزده، ایش راحاتلاشیر. سونراکی سطرده اینجیل یارپاغی‌نی گؤردویوموزده بونو دوشونوروک کی نخل‌آغاجی‌نین یارپاغی، مسیح دیانَتینده شهادت و شهیدلیک روحونون سیمگه‌سی‌دیر. او شهیدلر کی مسیح پیغمبرین یولوندا جان وئریب. اوبیری یاندان فلسطین‌‌ده دولودور خورما آغاجیندان، خوزیستان‌دا ها بئله و بیز بیر نئچه شعرده خوزیستان و فلسطینین ظولم قارشیسیندا استقامت ائله‌مه‌سینی‌ گؤروروک:
بیر قولوم/صبرا دؤیوشچولرینه ال آغاجی/مندن جانلاشیر/فیلیسطینده آغریلار(ص111)/آتامین گوللـه یارالی کؤینه‌یی کیمی(ص19)[بیوگرافیکال تنقید اوزوندن بیله بیلیریک کی شاعیرین آتاسی ایران عراق ساواشیندا شهید اولوب]

سونرا کی سطیرلرده «کرملین» کاخی‌نی اوخویوروق و نیه؟ روسیه‌نین کرملین کاخی مسکونون تاریخی قالالارینداندیر. بو کاخین مکانی کرملین تپه‌سی اولاراق استراتژیک بیر یئردیر. مین ایل اؤنجه‌دن ایندیه کیمی چوخلو حمله‌لره معروض قالیب و بو مکان‌دا مقاومت سیمگه‌سی اولاراق، چوخلو یوروشلر قاباغیندا دایانیب. سونرا ایسه شاعیرین ائوی روایت اولماق سوره‌سینده، ائوین زیندانینا راس گلیریک و بو ائو(شاعیرین بدنی، وطنی یا وارلیغی) ائوین زیندانیندا یازیلمیش قیسا پووئست کیمی وصف اولور. بو ائو بلکه شاعیرین جیسمیندن دانیشیر، روحونو احاطه ائدن دؤرد دیوار بدنیندن کی بئشینجی دیواری‌دا عائیله‌سی اولور.[بیر دیوار کی قیزی‌نین باربی‌لریندن و اوغلونون قوللاریندان گؤیه‌ریب.] شاعیر یاشاییر، شعر دئییر و استقامت ائله‌ییر...سوندادا دیلده یاراتدیغی فضانی «دام» کلمه‌سی‌له اویناماقلا سونا چاتدیریر: دام(چکّه کُن)، دام(ائو) بو ایکی کلمه اویغون بیچیمده بو شعرین سونونا سئچیلیب. نیه کی یاغیشین یاغماسینی دیله‌ییب، یاغیش محبت، آزادلیق و یوموشاقلیق سیمگه‌سی کیمی گلیب و دام کلمه‌سی اوچ سئری تیکرار اولماقلا ائو مفهومونا بیر ایشاره اولوب:
دام! دام-دام دامجیلار داملالار (ص12)

نورموسیندیرماق (هنجارشکنی)
«نورموسیندیرماق بوگونگو شعرین اؤنملی مئتودلاری و قورولوش باخیمیندان اونون اصلی ائلئلمان‌لارینداندیر کی شاعیر اؤز تجربه و یارانیشینداکی فردییتینه ال تاپیر و نورملاری سیندیرماقلا اؤزو بیر جور نورم یاراتماغا ال قویور. نورموسیندیرماق بیر یاناشما طرزی‌دیر کی تانیش قایدالاری هم ایچه‌ریک باخیمدان و هم فورم و قورولوش باخیمدان بیربیرینه وورور. شعرده‌کی استاندارد و تانیش قایدالار اونا دئییلیر کی بللی بیر چرچیوه، قرارداد و قاباقجادان تعریف اولموش قایدالاری اولسون و اوخوجودا بونونلا ایلگی قورا بیلسین. بو عمومیت و یایغین قایدالارین استاندارد اصوللاری وار کی چوخ یئرده خلاق و یارادیجی شاعیرین الین باغلاییر. شاعیر ائلیه بیلمیر یاشادیغی چاغین اُبژه‌لری و تزه پدیده‌لرینی درک ائله‌سین، نتیجه‌ده ایندیکی چاغداش فضایا اویغون اثر یارادا بیلمیر. همن عیللته گؤره شاعیر نورموسیندیرماق قرارینا گلیر و سوندا یئنی نورملار یارانیر».(جاوید فرهاد.1390)

شعرده نورموسیندیرماق نئچه یؤنده گؤرسه‌نیر: بو حاقدا دیلده باش وئرن نورموسیندیران یاناشمالارا باخمامیشدان قاباق «یاکوبسن» شعرین حاققیندا اورتایا قویدوغو تعریفی اوخویوروق:
«شعر یوخسا شاعیرانه دیل، گونده‌لیک دیله قارشی بیلینجلی و دوزنلنمیش بیر یورویوشدور. بو تعریفین اساسیندا ائلیه بیله‌ریک دیلین کیلیشه‌لرین سیندیراق و قورولوش باخیمیندان نورموسیندیرماقلار شعرده یاراداق. بو ایش او قدر پرفسیونال باش وئرمه‌لی‌دیر کی]ایکی ایش گؤرسون[ بیر یاندان ائشیدن و اوخویان مفهوم و آنلام پرابلئمیله قارشیلاشماسین، باشقا یانداندا بو ده‌ییشیکلر گونده‌لیک معیار دیلدن‌ده اوزاق قالماییب، اوخوجودا لذذت یاراتسین. بونودا اونوتمامالیییق کی بو قورولوشو سیندیرماق(ساختارشکنی) دیلین اوستونه دایانمالی‌دیر و اؤزل بیر منطق‌دن تبعیت ائتمه‌لی‌دیر کی دیلین معیارلار و تعریفلریندن‌ده فرقلی اولمالی‌دیر... بونو یالنیز شعرین دیلی،  قایدا و کؤکونو یاخجی باشاران خلاق و یارادیجی شاعیر گؤره بیلر. دئمک کلمه‌لر آراسیندا اولان گیزلی آنلاملی ایلگیلری کشف ائدیب اوخوجونون گؤز اؤنونه سریر و شعرین دیلینه ساری بیر حرکت و دیلین هنری ساحه‌سینه وارماغی اوخوجو اوچون هامارلاییر»(احمدی بابک.1388). کامیل شعرلرینده بو ایشی یئرینه یئتیردییی میصرع‌لردن نئچه اؤرنک:
باشیما داریخ اللرینی(ص15)/ایتیل منی سومر قیلینجلارینا(ص16)/کئفیم اولسون گئدیرم مملکتیمی(ص22)/غیرتیم توتمادان ایتیلیرم قیلینجلاری(ص22)/گؤلدورور گئجه‌لییی گونشه(ص29)/قالیرام اؤزومو بو یئرده(ص32)/گله گله اؤزونو منی گل(ص 35)/سنی تؤکولور اللریم(ص36) و...
متنین ظاهری انسجامینی سیندیرماق، داها چوخ بوندان اؤترودور کی اوخوجو متن‌دن فرقلی یوروملار ائتمه‌یه فرصت تاپسین. اوخوجو متنده‌کی مفهوم و آلت قاتلارینداکی آنلاملارینی یاراتماقدا شریک و سهیم اولسون. دئمک اوخوجو متن‌ده اکتیو بیر مداخله‌سی اولور کی اؤز ذهنیاتین شعرده‌کی ذهنی تجربه‌لرله تطبیق وئریب، یئنی بیر تجربه‌یه چاتیر. هر بیر تصور اولونا بیلن آنلام‌دا، بو متن‌لر اوچون همن یئنی تجربه‌نین ایشینیندا یارانیر، بو مساله اوخونولماق پروسه‌سینده باش وئریر. (بیات،1387). شاعیر بوردا دئدیییم مئتود اساسیندا بئله چیخشلار ائدیب. انتزاعی فضالارین دیلده یاراتماغی، متن و دیلین ظاهیری اینسیجامینی سیندیرماق تجربه‌لرینه ال ووروب:
قول سریت-لام هاراتلار کیمی و-قال سارات-چام چاراتلار هیمی و...(ص43)/سیزی هاندا سئویمجه‌لری یورولوشدوروم(ص45)/داریمساللییغی آل گئییلمله‌ده اوجغارلاریندا-قالیمغاللیغینی سال کیراتلارا-قالیملاماسین سیچراتسین سوروجولار (ص46)

متنین ایچینده‌کی یازیلمامیش بوش فضالار
یازیلمامیش سطیرلر بونا دئییلیر کی اوخوجو، یازیچی و شاعیرله ایش‌بیرلیک ائدیب و خیال گوجو ایله یازیلمایان سؤزلری بیر پازلین دوشموش تیکه‌لری کیمی تاپیب متنی دولدورسون و متنین نهایی تصویرین اؤزو خلق ائتسین. بوردادیرکی اوخوجو کشف و خلق لذذتینی یاشاییر. «پل ریکور دئمیشکن شعرین اوخوجوسو همشه اؤز باخیشی‌نین دایازلیغینا قارشی مبارزه ائتمه‌لی‌دیر. اوخوجو تزه بیر اوخونوشدا گره‌کیر کی یازیلمامیش و یا گؤرسنمز و گیزلی یازیلمیشلاری(یازیلمامیش فضالار) اوخویوب و غایب کلمه‌لر و ایتمیش جومله‌لری شعرده تاپیب، اونلاری دوشونسون و سوندا شعرین گؤزه گؤرونمز زنجیرلی ایلگی‌لرینی کشف ائتسین.(باباچاهی،1375)
یازیلمامیش فضالار بحثی «وولفگانگ آیزر» اورتایا قویدوغو بیر اصطلاح‌دیر. اونون اینانجینا گؤره جومله و عبارت‌لرین آراسیندا اولان فاصیله و بوشلوقلاری اوخوجو متندن آلدیغی دِیتالار و ذهنی تجربه‌لریله دولدورور.(سلدون و ویدوسون،1377)
بونودا دئمک لازیم گلیر کی، باباچاهی دئدییی سؤز، ولفگانگ آیزر دئدییی ایله فرق ائدیر. باباچاهی‌نین منظورو بودور کی جومله و عیبارت‌لرین اصلی بؤلوملری سیلینیر، حالبوکی آیزر عیبارتلر و کلمه‌لر آراسیندا اولان سئمانتیک(معناشناختی) فاصیله‌دن دانیشیر.(رحیم بیکی، ساناز و امکداشلار. 1390) یانی او فاصیله کی یازیلمامیش کلمه‌لرله دولور. کامیلین بئله شعرلری چوخدور. آشاغیدا بوش سطیر(یازیلمامیش فضالار) فورموندا یازیلمیش بیر شعری گتیریب، بوشلوقلارینی دولدورورام]اؤز ذهنی تجربه‌لریمله و اولا بیلر کی هر باشقا شکیلده ده بو ایشی گؤرمک اولسون]:
اوخوما منی آغاجلارا/ایلله‌شر آدین آی قیز!/باتمانلادین دویغونو/اوخلار بیچه‌رک اوچوروملاری/یئدیم اؤزومو/سنی قوسدوم/دوشر ساچیندان آینالار/آخار رؤیالارآآآ (ص58)
شعرین اصلی کلمه‌لرینی بولد و ایتالیک ائدیریک. اؤنجه اونو اوخویاق، سونرا اؤز ذهنی احتیماللاریملا یازدیغیم یازیلمامیش فضالاری...
منیم سندن اوزاق دوشمه‌ییمین ساییسین اوخوما، اوخوسان منی و بونو بیلمک ایسته‌سن آغاجلارا باخ. سایسان ایلله‌شر سئوگیم. آدین آغاجلارین هر آن نفس چکلمه‌سیله برابردیر آی قیز. باتمان باتمان دویغو کانی‌سان و باتمانلادین دویغونو. آیریلیغین اوخلار تاخیر اوره‌ییمه. اوخ بیچه‌رک یاشام تارلاسیندان یاشادیم. آمما یوخلوغون منه اوچوروملاری خاطیرلادیردی. من سنه‌م، یئدیم اؤزومو آمما یئنه‌ده سنی قوسدوم. ساچلارین سئوگیمیزین باغی‌دیر کی اوندان آینالار دوغور و دوشر ساچیندان بو آینالار. سئوگیمیزه باخیب سو کیمی آخار رویالارآآآ...
 
موسیقی و آهنگ
«شعری اولوشدوران(تشکیل وئرن) عنصرلارین آراسینداکی تناسُبدا یارانان آهنگه عمومیت‌ده شعرین موسیقی‌سی دئییلیر. هرجور تناسب کی آهنگ آدلی بیر اؤزه‌للییین حوزه‌سینده تعریف اولور.]اولورسا سس تناسبی اولسون یا آنلام تناسبی[ آهنگدن دانیشدیغیمیز زامان یالنیز شعرین وزنیندن دانیشماق ایسته‌میریک، بلکه شعرده اینجه‌له‌نه بیلن تناسبلارین توپلوسونا دا دئییله بیلر. بو تناسبلاردان منظور، موسیقی، حرفلر، سؤزجوکلر و هابئله بونلارین بیر یئرده اولماسیلا برابر، بیربیری‌نین یانیندا یئرلشمه‌سیندن یارانیر. موسیقی و آهنگی یارادان ایشلردن بیری‌ده سطرلرده قافیه و ردیف قوللانماقدیر، بونا قیراق موسیقی‌ده دئییلیر. شفیعی کدکنی قیراق موسیقی‌سی‌نین تعریفینده بئله دئییر: قیراق موسیقی مصرع‌لرین سونوندا موسیقی یارادا بیلن همن قافیه و ردیفلردیر»(شفیعی کدکنی،محمدرضا.1383). بونلارین ایچینده ردیف و قافیه‌دن علاوه سوندا گلن بوتون اورتاق حرفلری اولان کلمه‌لره ده دئییلیر:
دام! دام-دام دامجیلار داملالار(ص12)/یاریمادیم-یارینمادیم-یاریمادیم تورپاغیمی(ص18)/ائی ایچیمده کدر یالی-ائی گیله‌مین سانترالی (ص19)/فیرانسا میوه‌سی-باکیره پیوه‌سی(ص50)/بیتیر دومانلیق-یارانیر آنلیق(ص64)/ساتین آلیب او-قارالیب او-قالیب او...(ص75)/سانجیلاندی آی-دامجیلاندی هارای...(ص77)/...پوفله‌ییم هارا-داورانیم اینکارا-اکیلیم دارا؟(ص80)/کوس منی قیزیل ساچلی تارلالاردا-کس منی دیلیمدن-آل منی الیمدن!(ص90)/اللرینه ساچاباهووووووو...-گؤزلرینه باچاساهووووووو...(ص99)/ایچیرم سنی اؤزومدن-کؤچورم سنی اؤزومدن-کئچیرم اؤزومدن(ص100)/چؤله دوشور ایچالاتی-سیزیلداییر بایاتی...(ص105)و ...

Deconstruct(آشنایی‌زدایی) و Normative syntax (هنجارگریزی نحوی)
فارس ادبیاتیندا قیرخینجی ایللرده یارانمیش «موج نو» آدلی بیر ادبی جریانین اساس تکنیک‌لریندن بیری Normative syntax ایدی. بو شاعیرلر دیل قاباریقلیغی و Language Individuality(تشخص زبانی) اوچون بو ایشی گؤرردیلر. دئمک گرامئری شعرین نفعینه قوللاناردیلار. قیدی آد یئرینه گتیریب، فعلی آد یئرینه قویاردیلار(من با سفر سیاه چشم تو زیباست).(رؤیایی، یداﷲ،1357)
بئله‌لیکله گؤروروک کی قید یا فعل، آدین یئرینه اوتوروب، آد صیفت عنوانیندا ایشه توتولور. بو ایش کامیلین شعرلرینده اولدوقجا گؤرولوب:
منی باشیما دوشدون(ص71)/چنلشدین خیاللاریمین دوغوسونو(ص59)/سنی باشیما گلدیم(ص 80)/آغاریر منی قانلار(ص88)/گئدیرم اؤزومو(ص103)/گئدیرم یاغیش قاباریندا مورگولری(ص107)/آغاجلار بیتیر الیمی(ص108)
کامیلین بیر سیرا شعرینده ساختار]هم قاعیده و هم معنا باخیمیندان[ بیربیرینه وورولور. کلمه‌لر اؤز نقشینی ایتیریر، تزه فعل‌لر دوغولور، فاعیل فعل‌له‌شیر و فعل فاعیل اولور. آد و صیفت فعله چئوریلیر:
دادین منی سؤیودله‌شیر (ص32)/باجیمی ایتمه‌سین اری(ص35)/سنی توکولور اللریم(ص36)
بیر سیرا شعرلرده شاعیرین وارلیغی، مادی جوهری، بدن و جسمی آیریشیب، اَریییب، اطراف پدیده‌لرله معنوی بیر بیرلیه چاتیر، اونلاردا هوپوب و اونلارلا بیر اولور. بو تام ائموسیونال بیر یاناشما، سانتی‌مانتالجا بیر داورانیش و عاطیفه‌نین نهایت درجه‌سی کیمی اؤزونو گؤسته‌ریر، اورا کیمی کی شاعیر بیر اورگانیک بیرلیه‌ده چاتماق ایستیر:
سرطان اول توتوم سنی(ص20)/ تؤکوب ایچیرم سنی کافئینجه‌سینه-و یئییرم پروتئینجه‌سینه-و  چکیرم باشیما کراتینجه‌سینه(ص37)/الیم گؤیه‌ریر-تئلینده سویا گئدیرم(ص94)/ایچیرم سنی اؤزومدن(ص100)سندن یولورام اؤزومو(ص103)/قیزا تئلینده یویونورام(ص106)
راوی بوتون چئوره‌سیله بیرلیک و وحدته چاتماق ایستیر. بوتون طبیعتده، قایالاردا، سئوگیلی‌سی‌نین اندامیندا و بوتون درک ائتدییی اطراف پدیده‌لر ایچینه هوپوب، اونونلا بیراولماغا جان آتیر:
قیسیر قایالارا وارمیشدیم اؤزومو(ص38)/

عمومی باخیشلار
کامیل خالقینا، جامیعه‌سینه، وطنینه، کیملیک و هویتینه یازیر. هنر اوچون هنر فلسفه‌سی‌نین دوزاغینا دوشمور، متعهد شاعیر کیمی دیکتاتورلارین قارشیسیندا سوسمایان بیر قلم‌ اولماغا چالیشیر. شاعیر شعرینده فضانین پَرمه پوزانلیغیندان و قات‌قاریشیقلیغیندان دانیشسادا، دیرَنمکدن دانیشیر، سئوگی‌دن و ... عمومیتده کامیلین شعرینده هر شئی ترسه گئدیر، هر نه یولوندان چاشیب و اؤز وارلیغیندان اوزاقلاشدیریلان اینسانلارین مرثیه‌سی اولور. قارماشیق دورومون و داغینیق جامیعه‌نین وضعیتین یانسیدیر:
چاخ آغلاسین عاشیق عمی]اژدر عمی[(ص17)/گیلاسلیقلاری یوردوم ایتجیل آداملارا-کلمه‌سیز دیکشینری معلوماتی-اکینسیز هامارایام-اعدامینا داریخان بیر متهم (ص22)هر آن آجیرام سولارینی-هر آن ایچیرم چؤرکلرینی (ص33)آلدی دینجیمی آغریلار(ص59)/قوشلار-یئری اوچور-گؤیو دایانیر (ص84)و...
اوچونجو شعر ]و عمومیت ده شعرلرین هامیسینا باخاندا[ کلمه‌لر شعرلرده چوخ دوشونولَندن سونرا یازیلیب. بونون اساس عیللتلریندن بیری بلکه بونا گؤره‌دیر کی کامیل ایلکینده عروض و هیجا شاعیری‌دیر. کیلاسیک شاعیرین اساس گوج نوقطه‌لریندن بیری بودور، یانی شعر یازاندا کلمه‌نی شعر ایچینده چوخ اینجه‌له‌ییب سونرا یازیر، بو ایشی او قدر گؤرور کی عروض و هیجا باخیمیندان میصرعه اَن اویغون کلمه‌نی سئچسین، بو یانی شعرده کلمه معمارلیغی. ایللر بویو کلاسیک شعرده فرقلی عروض و هیجا قالیبلرینی تجربه ائدن شاعیر، شعر یازاندا بئینینده کلمه‌لری چوخ گؤتور قوی ائدیب، فرقلی حالت‌لرین سیناییب سونرا یازیر، دئمک جومله‌ ایچینده کلمه‌لری آغیر سانبال ائله‌ییب، ان اویغون اَرِنجی تاپماق شاعیرین اساس ایشی اولان زاماندیر کی گوجلو بیر شعر یارانیر. بو چوخ اؤنملی بیر مساله‌دیر و آز شاعیرلرین ایشینده بو مساله‌نی گؤرمک اولور. اؤرنک اوچون بو میصراعا باخاق:
باشیما داریخ اللرینی(ص15)

بو اوچ کلمه‌نین اَرِنج و کلمه معمارلیغینا دیققت ائتدیییمیزده. بو کلمه‌لری اوخوجو بیر بیر اوخویارکن، سون لحظه‌یه کیمی راوی‌نین نه دئمک ایسته‌دییینی اؤن گؤره بیلمیر.]کلاسیک شعریمیزده اساس معضل‌لرین بیری‌ده تیکراری مفهوملاری ردیف و قافیه اولاراق شعر قورتارمادان، اؤن گؤره بیلمک‌دیر(حدس وورماق). دئمک شعرین سونونو گؤره بیلمک، اوخوجو اوچون شاعیرین الین اوخوتدورور.[ بوردا راوی اؤز مخاطبی‌نین اللرین ایسته‌ییر، آمما «اللری» کلمه‌سی، جومله‌نین باشلانیشیندا گتیریلمیر و «اللرینی باشیما داریخ» کیمی یازیب، روایتی گؤزللیک‌دن سالمیر و سؤزون سونو بیلینمیر. «داریخ باشیما اللرینی» شکلینده‌ده یازمیر کی بیر دستوری جومله و رپورتاژا چئویرمه‌سین؛ «باشیما داریخ الللرینی» کیمی یازیر، نیه کی کلمه‌لری باجاریقلی معمار کیمی سطیرلره دوزمکده  دیققت ائدیر.

بو شعرده شاعیرین خیال دونیاسی‌نین گئنیشلییینی گؤروروک. راوی یونانین «فنیق» کرالیچه‌سی، دوغورقانلیق(باروری) و گؤزللیک تانریچاسی اولان «عشتروت»دان دانیشیر. اوردان سام میللت‌لرینه گئدیب، سومردن مکزیک شاعیرلرینه مراجعت ائدیر، سونرا ژاپون اوخویوجوسون اوخوتدورور، تئل‌آویو دن واتیکانا، حلب‌دن ایستانبولا و اوردان واشینگتونا سورور. دونیانی بوروموش جینایتلر و پیسلیکلری سئیر ائدندن سونرا، عاجیز قالمیش شاعیر اوچون نهایتده تورپاق آغیز آچیر! اؤز آنا تورپاغیندان و وطنیندن یارامایان شاعیر قبره گؤمولور.  شعرین سونوندا ایسه دیلده یارانان مفهولارا راس گلیریک، اورداکی «یار» کلمه‌سی‌نین اوستونده سؤز یازیلیر: ]یارماق(شکافتن)، یار(دوست)، یاری(ایتمیش پارا)، یاریماق(بهره‌مند اولماق)[ دؤرد مفهومو اوچ سطیرده گتیریر، بئله‌لیکله گوجلو قورتاریش و قالارغی ایهاملارین بیرین یارادیر و دردین بؤیوک اولماسینا گؤره یالنیز قبیر بو درده بیر چاره قیلماق ایسته‌دیینی دئییر:
یارامادیم/یارینمادیم/یاریمادیم تورپاغیمی/تورپاق/آغیز آچیب منه...(ص18)
شعرلرده دارماداغین بیر هذیان، راوی‌نین کدردن قاریشمیش ذهنین سطیرلرده سرگیله‌سه‌ده، بو کلمه‌لرهذیانی بیر فراکتال کیمی اؤز دوزَنسیزلییینده بیر نظم یاشادیر. بیر زامان فولکولوروموزداکی عاشیق عمی]اژدر عمی[ کی بیر زامان رقص ائدردی، بو چاغ و بو دوروما گلیب چاتدیقدا، کئچمیش رولون الدن وئریب و آغلاماغا باشلاییر.
 کامیل یاشادیغی توپلومدان یازیر، دونیانی منیمسه‌ییب اوندا هوپوب، اونونلا وجودی بیر بیرلیه چاتماق ایستیر. دؤردونجو شعرده راوی‌نین سئوگیلیسی گئتسه‌ده اونون عذاب وئریجی یوخلوغو بیر نیسگیل کیمی قالیر. یوخلوغونون قالماسی اؤزوده اینجیدیجی بیر سئویشمه‌یه چئوریلیر. سئوگیلی‌سی قالسادا، سرطان کیمی قالیر، آتاسی‌نین گوللـه یارالی کؤینه‌یی کیمی، قالیر آمما هئله قالیر؛ یوخلوغوندان دوغموش بیر حسرت کیمی:
سرطان اول توتوم سنی (ص20)
آلتینجی شعرده متافیزیک توخونوشلارادا راسلانیریق. شاعیرین شعور، آگاهلیق، بیلینج و روحو هاوادا سئیر ائدر کیمی دالغایا چئوریلیر و اونو بیر فرکانس اولاراق دوغولدوغو ایلدن هانسیسا بیر رادیو دالغاسیندان توتماغا چالیشیر، «میچیو کاکو» آدلی بیر یازیچی «آینده ذهن» کیتابیندا بو اولایلاری اولدوقجا گؤزل و گوجلو بیر فورمدا آراشدیریب...

قایناقلار:
فرهاد، جاوید. (1390) دو روش هنجار شکنی در شعر امروز. سایت خراسان زمین
احمدی، بابک. (1388). ساختار و تاویل متن. نشر مرکز
رحیم بیکی، ساناز. طاهری قدرت الله. (1390). بررسی عناصر غیرزبانی در شعر گفتار. پژوهشنامه زبان و ادب فارسی. دوره 5، شماره 4
بیات، حسین. (1387). داستان‌نویسی جریان سیال ذهن. تهران: علمی فرهنگی. چ اول
باباچاهی، علی. (1375). نم‌نم بارانم. تهران. دارینوش، چ اول
سلدون، رامان؛ ویدوسون، پیتر. (1377). راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمه عباس مخبر. تهران: طرح نو، چ دوم
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1383). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. تهران: سخن، چ دوم
رؤیایی، یداﷲ،(1357). از سکوی سرخ، نشر نگاه
حسینپور، علی. (1382). شعر موج نو و شعر حجمگرای معاصر فارسی. نشریۀ دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. سال 46. شمارة مسلسل 188. پائیز
کاکو، میچیو. (1393). آینده ذهن. ترجمه: رامین رامبد. نشر مازیار

+0 به‌ین

گؤنده ريليب تاريخ پنجشنبه 18 مهر 1398يازار بولاق
|
اثرلريزي بو سایت‌دا ياييملاماق ايسترسه‌نيز، يازديغيميز ايمئيل طريقيله بيزيم‌له ايلگي قورون. اثريزي يوللاياندا شکيليزي‌ اونوتمايين
قالب وبلاگ