لطفا چند لحضه صبر کنید
این انجمن در ستاد ساماندهی پایگاه های اینترنتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است...

محمدبن سلیمان(محمد فضولی) 1494-جو ایل کربلا شهرینده دونیایا گؤز آچیب، 1556-جی ایلده همن شهرده وفات ائتمیشدیر. اورتا عصر آذربایجان شاعیری، متفکر و فیلسوف، آذربایجان ادبیاتی تاریخینده دیوان ژانری‌نین اَن مشهور و گؤرکملی نماینده‌لریندن بیری‌دیر.  

روحونو و اؤزونو اوجالتماماق مقصدی ایله تکبّر و غرور دویماماق اوچون شعرلرینده «بوش، لازیمسیز، یئرسیز» معناسینی وئره‌ن «فضولی» تخلصونو ایستیفاده ائتمیش‌دیر. «فضولی» کلمه‌سی‌نین باشقا بیر آنلامی دا «اَردم‌»دیر(باخین turkhackteam). فضولی آذربایجاندا مشهور اولان تورک منشاءلی بایات طایفاسینداندیر. فضولی‌نین حایات و یارادیجیلیغی‌نین ایلک دؤورلری عراق-عربین صفوی‌لر حاکمیتینه تابع اولدوغو ایللره دوشور. 

شخصی مطالعه‌سی سایه‌سینده اورتا عصر علملری (منطق، طب، نجوم، ریاضیات و انسانی علملر)، خصوصاً دینی-فلسفی جریانلار، عرب ترجومه‌لری اساسیندا یونان فلسفه‌سی ایله یاخیندان تانیش اولموش، کلاسیک تورک، عرب، فارس و هیند ادبیاتینی اؤیرنمیشدیر. فضولی اوچ دیلده غزل، قصیده، مسدّس، ترکیببند، ترجیع‌بند، رباعی، قطعه، مربع و س. یازمیشدیر. 

فلسفی ماهییتلی قصیده‌لری، «یئددی جام»، «انیسول-قلب»، «صحت و مرض» اثرلری قوجالیق دؤورونون محصوللاری‌دیر. او، قصیده‌لرینی آیریجا بیر اثر کیمی توپلاییب کیتاب شکلینه سالمیش، تورک، فارس و عرب دیللرینده دیوانلار ترتیب ائتمیشدیر.


یارادیجیلیغی‌نین زیروه‌سی اولان «لیلی و مجنون» پوئماسی آذربایجان، ائله‌جه ده شرق و دونیا پوئزییاسی‌نین نادیر اینجی‌لریندن‌دیر. نظامی گنجوی‌نین ایلک دفعه یازیلی ادبییاتا گتیردییی «لیلی و مجنون» مؤوضوسونون بیر چوخ تورک، فارس، هیند، اؤزبک و تاجیک شاعیرلری طرفیندن قلمه آلینماسینا باخمایاراق، فضولی‌نین آنا دیلینده یاراتدیغی اثر اورجیناللیغی ایله بو مؤوضودا اوللر یازیلمیش پوئمالاردان سئچیلیر.


فضولی قدیم یونان و شرق فلسفه‌سی ایله تانیش ایدی. اونون فلسفی گؤروشلری اساساً عرب دیلینده نثرله یازدیغی «متلول-ائتیقاد» اثرینده عکسینی تاپمیشدیر. فضولی بورادا آریستوتئل، پلاتون، ائمپئدوکل، دئموکریت و باشقا یونان فیلوسوفلاری‌نین فیکیرلریندن و فلسفی ارثیندن تاثیرلنمیشدیر. فضولی‌نین باشقا اثرلرینده ده ادبی فلسفی فیکیرلره تصادف ائدیلیر.


شاعیرین منسوب اولدوغو عائله ۱۵-جی عصرین آخیرلاریندا آذربایجاندان عراقا کؤچموش مینلرله عائله‌لردن بیری ایدی.
آتاسی سلیمان دؤورونون قاباقجیل، آییق شخصلریندن اولدوغوندان اوغلونون تعلیم-تربیه‌سینه خصوصی دیققت یئتیریر. فضولی آرتیق مکتبده اوخودوغو واختلاردا عاشیقانه غزللر یازیر. یاشا دولدوقجا علملری اؤیرنمه‌یین ضرورتینی آنلاییر، انسانی و دقیق علملری اؤیره‌نیر. فضولی‌نین اثرلری تبریز، باکی‌، ایستانبول‌، آنکارا، قاهیره‌، داشکند، بوخارا، آشقاباددا دفعه‌لرله نشر اولونموشدور. اونونجو عصرین بؤیوک تورک شاعیری اولان فضولی، 1556-جی ایلده کربلادا طاعون ناخوشلوغوندان وفات ائتمیشدیر.

اثرلری
فارس و آذربایجان دیلینده دیوان
«قصیده‌لر دیوانی»– آذربایجان، فارس و عرب دیلینده یازیلمیش دیوان
«متلول-اعتیقاد»- عربجه فلسفی تراکتات(آنتیک دؤوردن باشلایاراق معین مووضوعدا یازیلان علمی اثرلر)

فارسجا اثرلری:
«هفت جام» و یا «ساقی‌نامه» - آللئقوریک پوئما
«صحت و مرض» – فارسجا و نثرله یازیلمیش آللئقوریک اثر.
«ریند و زاهید» - نثرله یازیلمیش ایکی باخیشین دیالوقو.

تورکجه (آذربایجانجا) اثرلری:
«بنگ و باده» (تریاک و شراب) -  پوئما
«صؤحبت الاثمار» (مئیوه‌لرین صحبتی) - پوئما
«لیلی و مجنون» - پوئما (آللئقورییا اولمایان یئگانه پوئماسی)
«حدیقه‌السودا» (خوشبخت‌لیک باغچاسی) - شاعیرین حجم‌جه اَن بؤیوک اثری، عنعنوی-مشترک مؤوضودا یازیلیب.
«شیکایتنامه» و یا «نیشان‌چی پاشایا مکتوب» - نثر اثری(آذربایجان دیلینده ایلک نثر)
«حدیث اربعین» - عبدالرحمن جامی‌نین عئینیادلی اثریندن ترجومه(فارس دیلیندن)

چاپ اولونان کیتابلاری
«لیلی و مجنون» باکی، اوشاق‌گنج‌نشر، ۱۹۵۸
محمد فضولی. اثرلری. آلتی جیلدده. ۱-جی جیلد. باکی، «آذربایجان» نشریاتی، ۱۹۹۶.
محمد فضولی. اثرلری. آلتی جیلدده. ۱-جی جیلد. باکی، «شرق-قرب»، ۲۰۰۵، ۴۰۰ ص
محمد فضولی. اثرلری. آلتی جیلدده. ۱-جی جیلد
محمد فضولی. اثرلری. آلتی جیلدده. ۲-جی جیلد
محمد فضولی. اثرلری. آلتی جیلدده. ۳-جو جیلد
محمد فضولی. اثرلری. آلتی جیلدده. ۴-جو جیلد
محمد فضولی. اثرلری. آلتی جیلدده. ۵-جی جیلد
محمد فضولی. اثرلری. آلتی جیلدده. ۶-جی جیلد

+0 به‌ین

گؤنده ريليب تاريخ یکشنبه 5 اردیبهشت 1400يازار بولاق
|
اثرلريزي بو سایت‌دا ياييملاماق ايسترسه‌نيز، يازديغيميز ايمئيل طريقيله بيزيم‌له ايلگي قورون. اثريزي يوللاياندا شکيليزي‌ اونوتمايين
قالب وبلاگ