1- لوطفا اؤزونوزو تانیتدیرین:
حسین واحدی (دوْغوم ۱۳۶۰/۰۸/۰۸) اورمیهلی یازیچی و ژورنالیست و تورک دیلی و اویقارلیغینین خادیمیدیر. آتا-باباسی «بؤیوک مرنگهلی» کندیندن «باشقالا چیچکلی» کندی ایله «تپه گؤیجهلی» کندینه کؤچهرک اؤزو ده ایران-عیراق محاربهسینده چیچکلی کندینده یاشاماغی تجروبه ائتمیشدیر. او، اورمیه شهرینده بویا-باشا چاتاراق تحصیلاتینی تیجاری رئکلام یؤنتیمی قولوندا لیسانس ایله بیتیریبدییر. آنا دیلینه ماراقلی اولاراق اؤزو کیتابلار یاردیمی ایله آذربایجان تورکجهسینی اؤیرنیب. حکایهلری، مقالهلری و شکیللری، آذربایجانینین مختلف قزئته، درگی و باشقا قزئتهلرینده چاپ اولوب.
2- حئکایه ادبیاتی حاققیندا ایشلهدییینیز کیتابی آچیقلایین:
بو آنتولوژینی حاضرلاماق دوشونجهسی نئچه ایل بوندان اؤنجهیه قاییتسا دا، 1396-دا ایشه باشلاندی. باشلانیشدا، ییرمی- اوتوز آدلیم یازیچیمیزین حکایهلریندن فایدالانماغی دوشونسم ده سونرالار بو سؤزدن واز کئچیب حکایه یازانلاریمیزین هامیسین امکانیم قدر بو اثرده یئر وئرمهیی دوشونوب آنتولوژی اولاراق حاضرلادیم.
بوندان اؤنجه مختلف آنتولوژیلر حاضرلانیب و اوخوجولاریمیزین الینه چاتیبدیر. اونلارین پیس-یاخشیلیقلار ایله ایشیم یوخدور، آنجاق من آیری جوره دوشوندوم. بس فیلان کندیمیزده، فیلان شهریمیزده تانینمایان نه جور اولاجاق؟ اونون دا حقی وار گؤرونسون، اوخونسون، تانینسین! بو فکرله مختلف یازیچی و شاعر دوستلارین کؤمهییله بئله بیر دوستلاری دا آختاریب تاپماغا باشلادیم. ایستهدیییم کیمی اولمادی آما یئنه ده مین شوکور بیر چوخ یازیچینین حکایهسینی بو آنتولوژیده توپلایا بیلدیم.
بو حکایهلرین گوجلو و یا ضعیف اولدوغونو نظرده آلمادان، آیری- سئچکیلییه اینانمادان، هامیسینی بیر آرایا گتیردیم. بو ایشله ده نئچه هدفیم وار ایدی. بیرینجیسی بو ایدی کی ساغ اولان یازیچیلاریمیز تشویق اولوب یئنه ده حکایه یازماغین دالیسینی توتسونلار. ایکینجیسی ده، نثر اوخویان و خصوصاً حکایه اوخویان مخاطبلریمیزین الینه بیر یاخشی نثر نمونهسی یئتیشسین. گنج یازیچیلاریمیز اوچون ده بیر یاخشی مطالعه قایناغی کیمی و داها آرتیق یازیب، اوخویوب چالیشماقلا ادبیاتیمیزا دهیرلی و قالیجی اثرلر پای وئرسینلر. اوچونجوسو ده، ایندیییه کیمی مستقل بیر کتابی چاپ اولمایان یازیچچیلاریمیز دا بو واسطه ایله اوخونوب تانینسینلار. سونرا دا بونو نظرده آلدیم، بو قدر پتانسیله مالک اولان ادبیاتیمیز داها آرتیق چیچکلنمهلی و ایرهلییه دوغرو گئتمهلیدیر. یوزده یوز بو آدلارین ایچیندن بعضیسینی داها چوخ ائشیدیب اوخویاجاغیق و انشاالله بو آدلار داها دا چوخالیب بار گتیرهجکدیر.
بئله بیر ایشلرله ماراقلانان هر کس بو ایشلرین چتینلییینی داها یاخشی بیلیری. ایلک مهم مسئله «قایناق» مسئلهسیدیر. قایناق تاپماق بیزیم بیر چوخ آراشدیرما ایشلریمیزه مانع اولورو. او اوزدن ده گؤردویوموز ایشلرین بیر چوخو یا ناقص اولور یا دا آدامین ایستهدییی کیمی چیخمیر! آما چاره ده یوخدور و بعضی ایشلری گؤرمهلیییک. قایناق مانع اولسا دا بعضی دهیرلی یازیچی و شاعر دوستلار بو بوشلوغون چوخ بؤلومونو دولدوردولار و ال- اله وئریب بعضی یازیچیلارلا ایلگی قورا بیلدیک. کتاب گؤندردیلر، سایتلارینداکی حکایهلردن فایدالانماغا اجازه وئردیلر، یازیچیلاری تانیتدیردیلار و… .
نه قدر جان آتسام دا، یئنه ده بعضی حیکایه یازان قلمداشلاریمی قلمدن سالمیش اولا بیلرم، آنجاق بو اثرین او بیری جیلدلرینده حیکایهلرینین اولماسینی ایستهین قلمدن دوشموش قلمداشلاریمدان ایلک اؤنجه عذر ایستهییب سونرا دا دیلهییم بو اولاجاق کی حیکایهلریندن منیم ایمیلیمه گؤندرسینلر.
دوغروسو بئله ایشلر بیر تیم ایشیدیر و بیزلر تک باشیمیزا بئله ایشلری ائتمهیی باجارمیشیق.
بو اثرده، ایران آذربایجانیندا، سون یوز ایلین ایچینده حکایه یازانلارین حکایهلریندن فایدالانمیشام، هله قالسین کی مدرن حیکایه یازماغین دنیادا عمرو چوخ دا اوزون دئییل هئچ، بیزده ده، عمرو چوخ- چوخ قیسادیر. آنجاق بونا اینانیرام، گلهجکده داها آرتیق چالیشماقلا، استعدادلی و جاوان یازیچیلاریمیزین کؤلگهسینده ادبیاتیمیزین حکایه قولو دا، داها یاخشی چیچکلهنرک بول- بول بار گتیرهجک و داها دهیرلی و اوخومالی و دونیا سویهلی اثرلر یازیلاجاق. بوتون حیاتدا اولان عزیز قلمداشلاریمدان دیلهییم بو اولاجاق؛ یازیب- اوخوماغا چوخ واخت قویاق و نثریمیزین دونیا سویهسینده تانینماسی اوچون الیمیزدن گلهنی اسیرگهمهیک. ایندیییه کیمی ده ادبیاتیمیزا و تورکجهمیزه عمرونو، واختینی و گؤزلرینین ایشیغینی قویان هر کسه ده لاپ اورکدن تشکر ائدیرم و اؤزومو بو انسانلارا بورجلو بیلیرم.
3- نه زاماندان آذربایجان نثر ادبیاتی ایله ماراقلانیی و یازماغا آلیشیبسی؟:
یئنییئتمه چاغلاریمدان آنادیلیمیزه سئوگیم، تورکجه نوحهلرله باشلانسا دا، گنج چاغلاریمدان، تورکجه ان آزیندان منیم اوچون بیر رسمی دیل ساییلیب حیاتیمدا. خاطیره دفترلریمی تورکجه یازدیم و دیلیمیزده اولان نشریهلر ایله کیتابلاری آلیب اوخوماغا و سوسوز بیر جانیمی دویوزدورماغا چالیشدیم. آفتاب آذربایجان درگیسیندن ده جدی اولاراق یازماغا باشلامیشام. بوتون آنلاریمدا تورکجهمیز منیملهدیر و داها دوغروسو من تورکجهمیزله یاشاییرام و اؤزومو (لیاقتیم اولسا) دیلیمیز ایله کولتوروموزه بیر خادیم کیمی بیلیرم.
4- ایشلهدییینیز حئکایه توپلوسو نقدر اؤنملی ساییلیر؟:
آذربایجانین گونئی قولونون ادبیاتی، آذربایجان ادبیاتینین بیر بؤلومو ساییلسا دا، اؤز اؤزللیکلرینی داشیییر. بونو نظرده آلاراق، بو گونه کیمی بو ساحهده مختلف آنتولوگییالار ایشیق اوزو گؤروبدور. حاضرلانان «بیزیم حکایهلر» آنتولوگییاسینین (حکایهلر توپلوسونون) یئنیلییی و فرقلی اولدوغو اوندان عبارتدیر کی، او، سون دوخسان-یوز ایلین ایچینده بو تایدا یازیب-یارادان ادبی نسلین یارادیجیلیغینی عکس ائتدیریر. بورادا بیر چوخ یازیچینین اثرلریندن اؤرنکلر وئریلمیشدیر. بو یارادیجیلیق نمونهلری، بو یازیچیلارین یارادیجیلیغینین دوم-دورو بیر گؤسترگهسیدیر.
5- آذربایجاندا نثر ادبیاتینین گلیشمهسینه گؤره نه ایشلر گؤرمک لازیمدیر؟:
بعضی قلمداشلاریمدان خصوصاً جاوانلاریمیزدان بیر ایستهییم اولاجاق؛ ادبیاتلا یاخشی و جدی ماراقلانماق و حکایه یازماغین اصوللارینی تجربهلی یازیچیلاریمیزدان و کتابلاردان اؤیرنمک و یازی قایدالارینی دوز- عمللی باجارماقدیر. بونون یانیندا، مطالعهنین ده چوخ اولماغی دهیرلی اثرلرین یازیلماسیندا یارارلی اولاجاقدیر. یعنی یازیچیلیق یولونو بیر گئجهده، بیر آیدا و یا بیر ایلدده گئتمک اولماز. زحمت چکیلمهلیدیر، آلین تری تؤکولمهلیدیر.
بیزیم نثریمیزین گلیشمهسینه گؤره، آنجاق بیر یولوموز وار؛ ایشیمیزی جدی توتماق، اوخوماق و دایمی یازماق. هر گون یازمالیییق. هر گون! هر گون مطالعهمیز اولمالیدیر! دیل قایدالاریندان توت، حکایه ایله رومان یازما قایدالارینا کیمی اؤیرنمهلیییک. بو دا بیر گونده یا دا بیر گئجهده سونوجا وارمایاجاق! عؤمور قویماق گرهکیر. اونون یانیندا تنقید مسئلهسینین ده یئری بوشدور. جدی تنقید. او دا ایش بیلن و پئشهکار آداملارین طرفیندن. نه زامانا کیمی فایدالی تنقیدلرین یئرینه بیر-بیریمیزی اوزده قالیب تعریفلهسک گلیشمهک آدیندا بیر شئی ده اولمایاجاق نثریمیزده!
6. سون سؤز:
بیر سؤزه ده توخونماق ایستردیم. مجوز مسئلهسی. دوغرودان دا چوخ سینسیدیرلر. باخیشلاری تورکجهمیزه دهییشمهلیییک. بو دیل بیزیم آتا-آنالاریمیزین بیزلره قویدوقلار یادیگاردیر.
اونو یازان، اونا واخت قویان اجنبی و یا دوشمن دئییل. مجوزلری یوبالتماقلا، کلمهلره توخونماقلا، بونو سیل، اونو سیل ائتمکله فقط یازیچینی داریخدیریرلار و چوخ آدام دا مجوز آلماغی دوشونمهیه و یا کیتاب چاپ ائتمکدن واز کئچسین. نئجه دئیرلر؛ الدن توتماییرسینیزسا، آیاقدان دا چکمهیین!
خاطرلاتمالییام بو اثرده تورکجه اولمایان کلمهلری ده اولدوغو کیمی یازمالی ایدیم.
انشاالله بو اثر ادبیاتیمیز اوچون فایدالی اولسون و گلهجکده نثریمیزه و حکایهمیزه گؤره آراشدیرانلار اوچون ده یاخشی بیر قایناق ساییلسین.
بولاق درنهییندن ده بو واختی منیم اوچون آییردیغینا گؤره سونسوز تشککورلر.
+0 بهین