یازیچیلیق گؤرهوی
یازماق نه دئمکدیر؟ ادبییاتچی هانسی وظیفهلری داشییر؟ یازی و یازیچیلیغین نه فلسفهسی اولمالی؟ بونلار و بونلار کیمی سواللار نئچه واخت منی اؤزونه ماراقلی ائتدییینده، ژان پل سارترین «ادبیات ندیر» کیتابینا راسلاندیم. بو کیتابین نه حاقدا و نه قونولاردا دانیشماسی بارهده اوخودوقلاریمی سیزینله ده اورتایا قویماغا چالیشاجاغام.
یازیچینین اوزهرینده آزادلیقدان سونرا باشقا قونو یوخ دئمک. یازماق آزادلیق ایستهمکدیر. دئمک آزادلیق سارتر فلسفهسینین بینؤورهسیدیر. «بشر عظمتینین تکجه قایناغی اولان» بو آزادلیق نه دئمکدیر؟ سؤزون جؤوهری، آزادلیق بشرین ماهیت و جؤوهری دئییل، بیر شئیدیر کی اونو مومکون ائدیر، بیر شئیدیر کی بشر اوچون ماهیتینین یارادیلماسینا ایمکان یارادیر و گئتدیکجه اؤزوندن بیر تعریف اورتایا قویور، بیر تعریف کی همشه آچیقدیر.
آزادلیق بیر گوج و مؤوهبتدیر کی اونون برکتینه، بشرین دونیانی دهییشمهسینه گوجو اولا بیلیر. آزادلیق، بشر اوچون داها یاخجی و باشقا بیر یاشام الده ائتمهیینه ایمکان یارادیر. اشیاء فضاسینین قارشیسینداکی فضادیر. اشیاء فضاسی باغلی، متحجر و قورتارمیش بیر فضادیر و دؤنوشمهسی اؤزونده دئییل. عکسینه، آزادلیق فضاسی یوخسا اینسان قلمرووو، آچیق، گئنیش و قورتاریلماز دونیادیر. بو فضا «اؤز» ده دئییل، «اؤز» اوچوندور، فینفسه دئییل، لنفسهدیر. بو سئچهنهیین لازیمهسی، کی هر آن دونیانی نئجه گؤروروک، آزادلیغی اولوشدورور.
بشر آزادلیغین گیروووندا، بوتون الدن وئردیکلرینی بیر داها اله کئچیرمهسینه گوج تاپیر. و بشرین ده نهلر و نهلر الدن وئردییینیده بیلیریک، الینه قولونا وورولان قانداللارین نقدر آغیرلیق ائتدییینی ده ها بئله. دئمک بیر جور «نفی»دیر آزادلیق. ایندی کی وضعی نفی ائدیب، گلهجهیه دوغرو اوچماق. البته آزادلیق متافیزیکدن ده قیریلماقدیر. اینسان روحوندا آزادلیق پارتلاییشی اوز وئردییینده، باشقا آللاهلار بونون قارشیندا هئچ بیر ایش گؤره بیلمهیهجکلر... دئمک باشقا اینسانلارین ایشی- یالنیز و یالنیز اونلارین ایشی-دیر کی اونون قالماسی یوخسا بوغولماسینا ایذین وئریرلر.
ژان پل سارتر
بولاق
+0 بهین