تورک ادبیاتینین ایرمی مشهور شاعیری و چوخ سئویلن شعرلری-1
یازان: خدیجه بیچهر
کؤچورن: ایلقار موذنزاده
ناظیم حیکمت کیمدیر؟ قیساجا حیاتی و اَن گؤزل شعری
ادبیات؛ شعر، رومان، اؤیکو، دَنهمه و اویون کیمی بیر چوخ طرزده اثری اولان بؤیوک بیر دونیادیر. رومانلار صحیفهلر دولوسو سطیرلردن یارانارکن، شعرلر بیر نئچه سطرله چوخ شئی آنلاتیر. اوخوجولار اوچون حاضیرلادیغیمیز بو یازیدا تورک ادبیاتینین اَن مشهور ایرمی شاعیری ایله اَن چوخ اوخونان شعرلرینی تاپاجاقسیز.
شعر، دویغولاری اَن قیسا یولدان و اَن اینجه شکیلده آنلاتان ادبی صنعتدیر. هئجا و عروض اؤلچوسویله یازیلا بیلدیی کیمی تامامیله نیظامسیز، سربست بیر شکیلده یازیلان شعرلرده واردیر. تورک ادبیاتی بو باخیمدان اولدوقجا زنگین بیر شعر آرشیوینه مالیکدیر. هامیسی بیر-بیریندن دهیرلی شاعرلریمیز کؤلگهسینده شعرین او درین معنالارینا چاتیب، دادینا وارا بیلیریک.
هر شاعیرین اؤزونه خاص بیر طرزی، قلمی، مؤوضوسو و دویغوسو واردیر. مثلاً؛ اؤزدمیر آسیفین قلمی چوخ اینجهدیر، تورقوت اویار’ین سطرلری حوزون ایسی وئرر، ناظیم حیکمت عشق، مملکت، دوستلوق کیمی هر مؤوضودا یازمیشدیر. بیز بو یازیمیزدا تورک ادبیاتینین اَن مشهور ایرمی شاعیری، کیم اولدوقلاری و قیساجا حیاتلاری حاققیندا معلومات وئردیکدن سونرا، اَن گؤزل شعرلریندنده بیر قیسم پایلاشاجاغیق.
«ناظیم حیکمت ران» کیمدیر؟ قیساجا حیاتی و اَن گؤزل شعری
لیستیمیزین ایلک سیراسیندا البته، تورک شعری دئییلینجه آغلا ایلک گلن، هم عشق هم مملکت شعرلریله مشهور، بؤیوک اوستاد ناظیم حیکمت ایشتیراک ائدیر. شاعیرلییینین یانیندا رومان و اویون یازیچیسی کیمی خصوصیتلره ده صاحب اولان ناظیم حیکمت، ۱۵ یانوار ۱۹۰۲ تاریخینده، «سئلانیک»ده دونیایا گؤز آچدی. رومانتیک کومونیست و یا رومانتیک اینقیلابچی کیمی لقبلرله ده تانینان ناظیم حیکمت، یازدیغی بعضی شعرلر و سیاسی دوشونجهلری سببیله، بیر چوخ دفعه حبس اولونموش حتی سورگون دوشموشدور. شعرلرینین چوخوندادا اؤلکهسینه ائشیتدییی حسرتی و حیرانلیغینی دیله گتیرر. بونلاردان بیری ده وطن شعرلری یازیمیزدا یئر وئردیییمیز، «مملکتیمی سئویرم» آدلی شعریدیر.
آتاسی «حیکمت بَی»، مطبوعات عمومی مودیرلییی و هامبورگ شاهبندرلییی کیمی وظیفهلرده اولموشدو. آناسی «عایشه جلیله خانیم» ایسه فرانسیزجا بیلن، پیانو چالیب، شکیل چکهن سون درجه اینجه و مدنی بیر قادین ایدی. دونانیملی بیر عائلهده بؤیوین ناظیم، کیچیک یاشلاردان اعتباراً ادبیاتا و شعره ماراق گؤرستمیشدی. هله اورتا مکتبده ایکن ایلک شعری، فریادی وطنی قلمه آلدی. دنیزچیلر اوچون یازدیغی باشقا بیر شعر، دنیز ناظیری «جامال پاشا» طرفیندن ائشیدیلینجه، ناظیمین دنیز مکتبینده اؤیرهتیم(آموزش) گؤرمهسینه قرار وئریلدی.
یازدیغی شعرلر اللی دن چوخ دیله چئوریلدی، سایسیز اؤدولون صاحبی اولدو. لاکین حیاتی بویونجا باشی بلالار چکدی. دوشونجهلری و یازیلاری سببیله آلدیغی جزالارلا، ایستیقلال و آغیر جزا محکمهلرینده موحاکیمه اولوندو. بیر چوخ دفعه حبس چکدی، مملکتیندن سورگون ائدیلدی، اما قلمینی هئچ بیر زامان سوسدورمادی. ۳ هازیران ۱۹۶۳ تاریخینده، موسکودا ایکن، قلب سکتهسی سببیله حیاتا ویداعلاشدی. ۱۹۵۱-جی ایلده تورک وطنداشلیغیندان چیخاریلان ناظیم حیکمتین، یئنیدن وطنداشلیغا آلینماسی اوچون اؤلوموندن سونرا چوخ چالیشدیلار. اَن نهایت ۲۰۰۹-جو ایلده، رسمی قزئتده نشر اولونان معلومات ایله، بؤیوک شاعر تام ۵۸ ایل سونرا، یئنیدن تورک وطنداشلیغینا آلیندی.
«ناظیم حیکمت ران»ین اَن اهمیتلی اثرلری آراسیندا؛ «یاشاماق گؤزل شئی بَه قارداشیم»، «مملکتیمدن اینسان منظرهلری»، «سئودالی بولود»، «هر شئیه رَغمَن»، «پیرایهیه مکتوبلار»، «گونشی ایچنلرین تورکوسو»، «ایت هورور کاروان گئدر» و داها بیر چوخ شعر ایشتیراک ائدیر. آیریجا اونودولماز شاعیرین «خوش گلدین قادینیم»، «هر کس کیمی»، «گؤزل گونلر گؤرجهییک»، «ویداع»، «سالخیم سؤیود»، «گَبَریرم»، «سئویرم سنی» کیمی شعرلری بستهلَنهرک، مشهور سس صنعتچیلریمیز طرفیندن اوخونموشدور.
ناظیم حیکمتین البته هر شعری بیر-بیریندن گؤزل. ایچیندن سئچکی ائدیب، موقاییسه ائتمکده چوخ چتین. آمما «خوش گلدین قادینیم» شعرینین یئری تام فرقلیدیر. بیر کیشی قادینینا عشقینی داها نئجه آنلاتا بیلر کی؟ عشقی اَن درین دویغولارلا، ساده ایفادهلرله و تسلیمیّت روحویلا آنلاتان خارقالعاده بیر شعر. اوستادین بو شعری بستهلنهرک، بیر چوخ اوخویوجو طرفیندنده اوخونموشدور.
قایناق: www.Paratic.com
خوش گلدین قادینیم
شاعیر: ناظیم حیکمت
کؤچورن: ایلقار موذنزاده
خوش گلدین قادینیم منیم خوش گلدین
یورولموسان؛
نئجه ائتسهمده یوسام آیاجیقلارینی
نه گول سویوم نه گوموش لهیهنیم وار،
سوسامیسان؛
بوزلو شربتیم یوخ کی ایکرام ائدیم
آجمیسان؛
آغ کتانلی اؤرتولو سوفرهلر قورا بیلمهم
مملکت کیمی یوخسولدور اوتاغیم.
خوش گلدین قادینیم منیم خوش گلدین
آیاغینی باسدین اوتاغیما
قیرخ ایللیک بئتون، چاییر چیمَن ایندی
گولدون،
گوللر آچیلدی پنجرهمین دمیرلرینده
آغلادین،
اوووجلاریما تؤکولدو اینجیلر
کؤنلوم کیمی زنگین
آزادلیق کیمی آیدینلیق اولدو اوتاغیم...
خوش گلدین قادینیم منیم خوش گلدین.