Welcome in BULAQ
Bulaq_derneyi@
باغلانتي‌لار
اثرلر
| رديف | يازار | اثر |
|---|---|---|
تبليغ‌لر
سیدمرتضی حسینی زنگانلی دیر. چوخ درگی‌لرده یازی‌لار یازمیش. تهران دا بوراخیلان یارپاق آدلی اؤیرنجی‌سل درگی‌نین مدیر
مسئولو، زنگان‌دا یاییملانان بایرام درگی‌سی‌نین سابق باش یازاری، ایندی یازارلار
هئیئتی‌نین اویه‌سی‌دیر.
دیل و دوشونجه.
برتولد برئشتین بیر قیسسا شئعرینه تقریض كیمی. كیان خیاوا اتحاف
بعضاً چوخ دویغوسال و توپلومسال و س دئییب و یازیب- یاراتماق‌لارا قارشی انگل‌لر و پروبلئم‌لر اولور و نه قدر دئییب و یازساق دا یئنه بئله بیر حیس ایچیمیزده قالیر كی سؤزوموزون آماجین دینله‌ییجی و اوخوجونون ذئهنینه آشیلایا بیلمه‌میشیك و همی‌ده اوره‌گیمیزده اولان دویغو و یا بئینیمزده اولان دوشونجه‌نی یاخشی بیان ائده بیلمه‌میشیك. بئله بیر حال‌لاردا چوخ پیس بیر حیس ال وئریر آداما. سانكی چوخ بیر حسرتینده قالدیغین لذتین ساحیلینه قدر گئدیرسن آما گركلی اولان پایین آلمایاراق، آرتیق عطشه دوشورسن و ائله بئله بیر حیس-حالا گؤره‌دیر كی چوخلو یازیب-یارادان‌لار همیشه یازدیقلاریندان ناراضی‌دیرلار و یازدیق‌لاری اونلاری قاندیرمیر. بو دئدیگیم حیس-حالین ندنلرین آرایییب- تاپماقدا ائله بو حیسسین اؤزو كیمی چتین و دئییلمزدیر. منجه بو چیلدیردان دویغونون ندنلرینه نئچه یؤندن باخماق اولار.
اؤنجه قونو باخیمیندان: بیلگی‌سل(عئلمی)- عقلی و توپلومسال قونولو بیر متنی یازماغا، یازیچی‌نین یازدیغی قونویا عایید لازیم اولان قدر بیلگی‌سی اولماق گركدی. نه قدر یازیچی‌نین بیلگی‌سی آز اولسا او قدرده سؤز قونوسو گؤزونده بؤیویوب و یازیچی‌نی قورخودار. آما یازیچی‌نین نئچه یؤنلو و قدیم میرزه‌لر دئیه‌نی «جامع الاطراف» بیلگی‌سی اولسا او گوجوده اولار كی قونونو بیر خریطه كیمی گؤزونون اؤنونه آلیب اونو هر یؤندن گؤروب ایضاح ائده‌رك اونون چالا-چوققورون و وار-یوخون چؤزسون. همی‌ده عمومیت‌له بیلگی‌سل(scientific) و اؤزللیكله پوزیتیو(positive) قونولاردا تئرمینه(termination) اولموش مئتود(method)لار یازیچی یا یازماق پیلانی‌دیر آما دویغوسال قونولو بیر یازی‌دا بو یازیچی‌یا یاردیمجی اولان فاكتورلارین هئچ بیری یوخدور. یالنیز یازیچی‌دیر و دئییلمه‌سی چوخ چتین دویغولار، نییه كی قونو هر اینسانین ایچینده باشقا بیر شكیلده تمثیل اولونور یعنی اینسانلارین سایی‌سیجا چئشیدلی دویغو وار. اؤرنك اولاراق كیمیستری(شیمی) ساحه‌سینده «مولكول‌لار» قونوسوایله یازیلان یازی‌لاری ادبییات دا «عئشق» قونوسو ایله یازیلان یازی‌لاری قیاس اولاراق ذئهنیزدن كئچیرین لوطفاً! ایلك قونودا(مولكول‌لار) یازیلان متن‌لر چوخ آز و عئینی زاماندا اختلاف‌لاری دا چوخ آزدیر آما ایكینجی قونودا(عئشق) یازیلان متن‌لر پئك چوخ و همی‌ده هئچ ایكی‌سی‌ده بئله بیر-بیرینه اویغون و بَنزَرلی دئییل‌لر و ائله همن اینسانلار سایی‌سیجا اولان چئشیدلی‌لیك‌لره گؤره بو ساحه ده دئییب- دوشوندورمك چوخ چتیندیر.
دیل باخیمیندان: بیلگی‌سل(scientific) و اؤزللیكله پوزیتیو(positive) قونولاردا دیل یالنیز بیر وسیله كیمی دیَرلَندیریلیر، یعنی دیل اؤزو هئچ بیر دویغو و یا دوشونجه‌نی آشیلاماق گؤره‌وین داشیمیر و ساده‌جه بیر وسیله‌دیر گؤرونتولر و فورمول‌لارین سونوجون بیان ائتمه‌یه و ائله بونا گؤره ده بیزلره میثال اولاراق توپلومسال بیر قونودا اینگیلیسجه یازی یازماق، ریاضی، كیمیستری و ها بئله بئلنچیلیك قونولاردا همن دیله یازماق‌دان داها چتیندیر و بو چتینلیك ادبی و دویغوسال قونولاردا سون درجه‌سینه چاتیر. بس بو اساسدا دئیه بیله‌ریك كی هر دیلده یازیب-یاراتماغین اَن سون و اَن چتین درجه‌سی ادبی یازی‌لار اؤزللیكله شئعر یازماقدیر. اولا بیلر ائله ایندی بیر اوخوجو منیم بو اینامیمی بئله تنقید ائتسین كی اصلا بئله دئییل و ایندی ائله بو آن چوخلو شئعر یازان دوستلاریمیز واردیلار كی توركجه شئعر یازیر آمما باشقا فورملاردا هئچ یازیب-یاراتماق مهارتلری یوخدور، آمما دئمه‌لی‌یم كی بو تور شاعیرلرین شئعرلری ده ائله اؤزلری كیمی یاریمچیلیق بیر یارانیش‌دیر یعنی بو شئعرلری بیر باشلانیش اولاراق دَیَرلَندیرمك اولار، اینانماییرسیزسا بو آماتور سوییه‌ده شئعر سؤیله‌ین دوست‌لاریمیزین شئعرلرین آتیلا ایلهان، ییلماز اردوغان و س توركییه شاعیرلری‌نین شئعرلری ایله قیاس ائدین. شئعر ساحه‌سینده اَن ایده آل دوروم دیل و دوشونجه نین بیر-بیری‌نین اوستونه دوشمه‌یی‌دیر. او زامان كی دیل و دوشونجه‌نین آراسیندان سودا سیزمه‌یه بئله. كیلاسیك ادبییاتدا بو آرالیق دوشونجه‌نین دیلدن دالی و گئری قالماغی ایله تمثیل اولونور و ائله بونا گؤره ده چوخ دویغوسوز و ساختا شئعرلر یارانیر مثلا پادشاهین بوغلاری‌نین وصفینده و.... یئنی ادبییاتدا دا بو آرالیق گؤرونورسه دیلین دوشونجه‌دن دالا قالماغی ایله تمثیل اولونور و بو آرالیق او زامان گؤرونور كی یازیچی و شاعیره بوغولماق حیسسی اَل وئریر و نه قدرده سؤیله‌سه ایچینده‌كی دویغو بیان اولمور و گئت-گئده شاعیرین دیلی بورولغانلاشاراق(مغلق)، سؤیله‌دیك‌لرینی باشا دوشمك چتینله‌شیر. بو پروبلئم ده ایكی ندندن آسیلی‌دیر؛ دیل چاتیشمامازلیغی و شاعیر و یازیچی‌نین یازدیغی دیلده لازیمی قدر مهارتی اولماماغی و اونون اینجه‌لیك‌لرین یاخشی بیلمه‌مه‌یی. اؤرنك اولاراق فارس شاعیری «احمد شاملو»نون شئعرلرینده، فارس دیلی‌نین چاتیشمامازلیغی و شاعیرین بو دیل و اونا عایید كولتور و دوشونجه‌دن داها اوستون و فرقلی دوشونوب-دویدوغو یاشام میف‌لری، سبب اولور كی اونون شئعرلری بورولغانلیقا (فارسجا:مغلق گویی) دوچار اولسون و بو بورولغانلیق یعنی دوشونجه‌نین دیلدن اوستون دوشمه‌یی. اویسا شاملو دیل ساحه‌سینده‌ده دوشونجه‌سینه اویغون بیر تور دیل یارانیشینا چالیشیب آمما بو پروبلئمی آرادان قالدیرا بیلمه‌ییب، چون كی فارس دیلی‌نین شاملویا گركن گوج و بدیع‌لیگی یوخدور، حال بو كی عرب و تورك دیل‌لرینده بو سالخاقلیق‌لار یوخدور و یا اَن آزی فارس دیلیندن آزدیر. منجه ایندی بیزیم آذربایجانیمیزدا او دئدیگیم ایكی ندنین ایكی‌سی ده واردیر. بیر یاندان دیلیمیزده یازیلیب-یارانماق اولمادیغینا گؤره بیر آز قورویاراق، چوخلو اینجه‌لیك‌لری ایتیب. بیر یانداندا منیم كیمی یئنی‌جه توركجه یازماغا باشلایان یئنی نسلیمیزین لازیم اولان قدر توركجه‌میزده مهارتلری یوخدور و بو پروبلئملرین هر ایكی‌سی‌نین‌ده آرادان قالدیرماغینا چوخ بؤیوك و فایدالی خزینه‌یه مراجعت گركلی‌دیر و اودا قوزئی آذربایجان و اؤزللیكله توركییه‌میزین اوجسوز- بوجاق‌سیز ادبییات دنیزی‌دیر.
بو قیسسا یازینی برتولد برئشتین بیر گؤزل شئعرینه تقریض دییه یازدیم. بو شئعر بیر گؤزل تمثیل‌دیر توپلومسال و سیاسال بیر دورومدان كی عئینی ایراندا «رئفورمچو» آدی ایله تانینان سیاسی قوروپون ایندی كی دورومودور. سانكی برئشت بو شئعری ایراندا اولان «رئفورمچو» چو آدی ایله تانینان ضیالی‌لارین دیلیندن دئییر، البته حقیقتی باشا دوشندن سونرا. بیلدیگینیز كیمی رئفورمچولار بیز آذربایجان‌لی‌لاردان گیلئیلی‌دیرلر كی نییه اونلارین آكسیالارینا و اعتیراض سس‌لرینه سس وئرمه‌دیك. بیزیم بو سوسماغیمزین ندنلری چوخلو مقاله‌لر و یازی‌لاردا چؤزولوب آراشدیریلدی، آمما منجه هئچ بیری‌سی برئشتین بو گؤزل شئعری كیمی ساده و قیسسا بیان ائده بیلمه‌دی همن ندنلری. من ده بو قیسسا یازی دا یازیچی‌نین بو سوییه‌ده مهارت تاپماغی و اونون انگل‌لرین بیان ائتمه‌یه چالیشدیم. ایندیسه همن شئعری كی اینگیلیسجه‌دن توركجه‌میزه چئورمیشدیم اوخوجولارا سونورام. هر اوخوجو بو شئعری اوخودوقدا بیرینجی‌سی؛ منیم بو قیسسا تقریضیمین مقصدین و ایكینجی‌سی؛ برئشتین بو گؤزل شئعری‌نین نه قدر ایرانین رئفورمچو جریانی‌نین ایندی كی دورومونا اویغون اولدوغو و اوچونجوسو ایسه؛ بیر بؤیوك یازیچی‌نین یوكسك سوییه‌ده اولان مهارتین دویاجاق دیل و دوشونجه اویغونلوغوندا.
ایندی سه برئشتین شئعری:
اؤنجه یهودلارین سوراغینا گئتدیلر
من اعتیراض ائتمه‌دیم چون كی من یهود دئییلدیم
سونراسی لهیستانلی‌لارا یورودولر
من لهیستانلی دئییلدیم و اعتیراضی لازیم بیلمه‌دیم
لیبئرال‌لارا باسقی یاپدیلار
من لیبئرال اولمادیغیما باش قوشمادیم
سونرا سیرا كومونیست‌لره گلدی
من اعتیراض ائتمه‌دیم، چون كی من كومونیست دئییلدیم
سوندا منیم سوراغیما گلدیلر
نه قدر باغیردیم كیمسه قالمامیشدی هاراییما چاتماغا!
